Specjalne środki przedłużenia pobytu

Szczegółowe objaśnienie

Informacje dotyczące poszczególnych rozwiązań prawnych:

a. Przedłużenie z mocy prawa okresów ważności zezwoleń na pobyt czasowy

===============================================================================================

• Zezwolenie na pobyt czasowy to uprawnienie do czasowego pobytu w Polsce (tj. na okres nieprzekraczający 3 lat) udzielane przez wojewodę (ew. Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców w przypadku postępowania odwoławczego) w drodze decyzji administracyjnej. W wyniku przyznania tego uprawnienia wydawana jest karta pobytu.

===============================================================================================

Ustawa specjalna stanowi, że w przypadku, gdy ostatni dzień okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy, które zostało udzielone obywatelowi Ukrainy, przypada po dniu 23 lutego 2022r. (tj. w dniu 24 lutego i w dalszych dniach), okres ważności tego zezwolenia ulega z mocy prawa (tj. automatycznie, bez konieczności podejmowania przez niego jakichkolwiek działań) przedłużeniu do dnia 4 marca 2024r.

Jednocześnie z związku z przedłużeniem nie jest wydawana jakakolwiek decyzja administracyjna, a posiadana karta pobytu nie podlega z tego powodu wymianie. Nie zostanie także wydana nowa karta pobytu w miejsce dotychczasowej.

Przedłużenie z mocy prawa okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy skutkuje możliwością dalszej realizacji przez cudzoziemca celu pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i korzystania z uprawnień wynikających z posiadania zezwolenia. Jeśli w okresie przedłużenia cel pobytu ulega zmianie, cudzoziemiec powinien powiadomić wojewodę o tym fakcie oraz wystąpić o nowe zezwolenie, zgodne z aktualnym celem pobytu.

b. Przedłużenie z mocy prawa okresów pobytu i okresów ważności wiz krajowych

===============================================================================================

• Wizy krajowe to wizy długoterminowe wydawane tylko przez organy polskie, uprawniające do wjazdu na terytorium Polski i ciągłego pobytu na nim lub do kilku pobytów na tym terytorium następujących po sobie, trwających łącznie dłużej niż 90 dni. Okres ważności wizy krajowej nie może przekroczyć 1 roku.

===============================================================================================

Ustawa specjalna stanowi, że w przypadku, w którym ostatni dzień okresu pobytu na podstawie takiej wizy (a zatem ostatni dzień dopuszczalnego pobytu oznaczonego w dniach w naklejce wizowej) wydanej obywatelowi Ukrainy przypada po dniu 24 lutego 2022r. to okres ten, jak również okres ważności samej wizy, ulega z mocy prawa (tj. automatycznie, bez konieczności podejmowania przez niego jakichkolwiek działań) przedłużeniu do dnia 4 marca 2024r.

Dla zaistnienia tego skutku nie jest wydawana żadna decyzja administracyjna. Nie jest w takim przypadku uzyskiwane przedłużenie wizy w trybie przepisów art. 82 i n. ustawy o cudzoziemcach.

Z przedłużeniem z mocy prawa okresu pobytu i okresu ważności wizy krajowej nie wiąże się zamieszczenie naklejki wizowej w dokumencie podróży cudzoziemca, a przedłużona w tym trybie wiza nie uprawnia (co do zasady – sprawdź wyjątki) do przekraczania granicy RP.

===============================================================================================

Uwaga – wyjątki!

• Ustawa specjalna o pomocy obywatelom Ukrainy daje podstawę do umieszczania przez wojewodów naklejek wizowych w dokumentach podróży ukraińskich kierowców realizujących międzynarodowy transport drogowy, których wizy krajowe uległy przedłużeniu z mocy prawa. Przejdź na stronę udsc.gov.pl, aby dowiedzieć się więcej.

===============================================================================================

c. Uznanie za legalny pobytu na terytorium RP, obywateli Ukrainy, którzy przebywali na tym terytorium na podstawie tzw. krótkoterminowych tytułów pobytowych, w tym w ramach ruchu bezwizowego

Ustawa specjalna wprowadza podstawę do uznania za legalny z mocy prawa do dnia 4 marca 2024r. pobytu tych obywateli Ukrainy, których ostatni dzień dopuszczalnego okresu pobytu w Polsce na podstawie jednego z niżej wymienionych tytułów pobytowych:

• w ramach ruchu bezwizowego,

• wizy Schengen wydanej przez organ polski,

• wizy Schengen wydanej przez organ innego państwa obszaru Schengen,

• wizy długoterminowej wydanej przez organ innego państwa obszaru Schengen,

• dokumentu pobytowego wydanego przez organ innego państwa obszaru Schengen,

- przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022r.

===============================================================================================

Pamiętaj!

• Pobyt uznawany za legalny na mocy ustawy specjalnej to krajowa, swoista forma tytułu pobytowego. Nie jest ona równoznaczna z przedłużeniem którejkolwiek z w/w wiz czy dokumentów czy przedłużeniem dopuszczalnego pobytu w ramach ruchu bezwizowego. Skorzystanie z tej podstawy prawnej pobytu na terytorium – jak w przypadku pozostałych rozwiązań prawnych ustawy specjalnej dedykowanych cudzoziemcom – nie jest w żadnym wypadku uzależniona od składania jakichkolwiek wniosków, wydawania zezwoleń czy dokumentów.

• Okres pobytu uznawanego za legalny będzie rozpoczynał się w dniu następującym po dniu ostatnim legalnego pobytu wynikającego z wiz, dokumentów pobytowych czy ruchu bezwizowego i trwał będzie aż do dnia 24 sierpnia 2023r.

• Korzystanie z tego uprawnienia jest zależne od dalszego pobytu cudzoziemca na terytorium Polski. Wyjazd z tego terytorium spowoduje, że nie będzie mógł on powołać się na to uprawnienie jako samoistny tytuł do ponownego wjazdu do Polski.

===============================================================================================

d. Przedłużenie z mocy prawa okresów ważności kart pobytu

Karta pobytu jest dokumentem, który w okresie swojej ważności potwierdza tożsamość cudzoziemca w Polsce oraz m.in. uprawnia go do pobytu na tym terytorium. Dokument ten jest wydawany obywatelom państw trzecich posiadającym w Polsce:

• zezwolenie na pobyt czasowy,

• zezwolenie na pobyt stały,

• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,

• zgodę na pobyt ze względów humanitarnych,

• status uchodźcy,

• ochronę uzupełniającą.

Ustawa specjalna zawiera również szczególną regulację przewidującą przedłużenie z mocy prawa okresów ważności kart pobytu wydanych obywatelom Ukrainy, których koniec wypadałby w okresie od dnia 24 lutego 2022r.

Skutkiem działania tego przepisu będzie przedłużenie okresu ważności karty pobytu do dnia 4 marca 2024r.

===============================================================================================

Pamiętaj!

• Karta pobytu w okresie, na jaki uległ przedłużeniu okres jej ważności na mocy ustawy specjalnej nie uprawnia do przekraczania granicy RP.

• Ze zmianą okresu ważności dokumentu nie wiąże się wydanie nowego dokumentu albo jego wymiana. Cudzoziemiec w codziennym obrocie prawnym będzie mógł posługiwać się posiadanym dokumentem jako ważnym pomimo upływu określonej w nim daty końcowej okresu ważności.

===============================================================================================

e. Przedłużenie z mocy prawa okresów ważności polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany”

Ustawa specjalna zawiera również szczególną regulację przewidującą przedłużenie z mocy prawa okresów ważności polskich dokumentów tożsamości cudzoziemca oraz dokumentów „zgoda na pobyt tolerowany” wydanych obywatelom Ukrainy, których koniec wypadałby począwszy od dnia 24 lutego 2022r. do dnia 4 marca 2024r.

===============================================================================================

Pamiętaj!

• Ze zmianą okresu ważności dokumentu nie wiąże się wydanie nowego dokumentu albo jego wymiana. Cudzoziemiec w codziennym obrocie prawnym będzie mógł posługiwać się posiadanym dokumentem jako ważnym pomimo upływu określonej w nim daty końcowej okresu ważności.

===============================================================================================

f. Przedłużenie z mocy prawa terminów przewidzianych do opuszczenia terytorium RP, o których mowa w art. 299 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach

W art. 299 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach ustanowiono obowiązek dla cudzoziemców do opuszczenia w określonym terminie Rzeczypospolitej Polskiej, unikając tym samym narażania się na zobowiązanie ich do powrotu. Przepis ten rozróżnia jednocześnie terminy na realizację tego obowiązku.

W związku z działaniami zbrojnymi w Ukrainie możliwości powrotu do Ukrainy w bezpiecznych warunkach obywateli tego państwa, a tym samym realizacja obowiązku opuszczenia terytorium RP w ustawowym terminie stała się w wielu przypadkach niemożliwa. Stąd też ustawa specjalna wprowadza rozwiązanie polegające na odpowiednim przedłużeniu z mocy prawa takiego terminu – w przypadku, gdyby jego koniec wypadał w okresie od dnia 24 lutego 2022r. Wówczas ulegnie on przedłużeniu do dnia 4 marca 2024r.

Przedłużenie terminów z mocy prawa dotyczy zarówno tych terminów, które swój bieg rozpoczęły jeszcze przed dniem 24 lutego 2022r., jak i tych, które rozpoczęłyby swój bieg po tej dacie.

g. Przedłużenie z mocy prawa terminów dobrowolnego powrotu, określonych w decyzjach o zobowiązaniu do powrotu

Z przyczyn tożsamych z terminami opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 299 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach, realizacja skonkretyzowanych obowiązków w wyznaczonych terminach stała się aktualnie w wielu przypadkach niemożliwa. Stąd też ustawa specjalna w sposób analogiczny dokonuje przedłużenia terminów dobrowolnego powrotu, których koniec wypadłby w okresie od dnia 24 lutego 2022r. Przedłużenie następuje do dnia 4 marca 2024r.

Tak, jak w przypadku innych rozwiązań szczególnych ustawy specjalnej ten skutek prawny następuje automatycznie, z mocy samego prawa. Źródłem przedłużenia terminu na realizację obowiązku z decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu nie jest żadna decyzja, a cudzoziemiec nie musi wnioskować o przedłużenie terminu dobrowolnego powrotu zgodnie z art. 316 ustawy o cudzoziemcach.

Przedłużenie terminów z mocy prawa dotyczyć będzie tak tych terminów, które swój bieg rozpoczęły jeszcze przed dniem 24 lutego 2022r., ale do tej daty nie upłynęły, jak również tych, które rozpoczęłyby swój bieg już po tej dacie.

h. Specjalne zezwolenie na pobyt czasowy udzielane obywatelom Ukrainy

W przypadku, gdy obywatel Ukrainy nie spełnia wymogów do udzielenia mu zezwolenia na pobyt czasowy:

• ze względu na deklarowany cel pobytu (np. przepisy wymagają dla możliwości udzielenia zezwolenia posiadania zapewnionego miejsca zamieszkania w Polsce, a cudzoziemiec takiego wymogu nie spełnia), lub

• jeśli okoliczności stanowiące podstawę ubiegania się o zezwolenie nie uzasadniają pobytu w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące (np. cudzoziemiec deklaruje zamiar pobytu wraz z członkiem rodziny w Polsce w czasie, gdy członek rodziny nie przebywa w Polsce), lub

• jeśli zachodzi podstawa do odmowy udzielenia zezwolenia, inna niż wynikająca z art. 100 ust. 1 pkt 2-5 lub 165 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach

- udziela mu się zezwolenia na pobyt czasowy w trybie art. 42 ust. 14 ustawy specjalnej. Udzielenie tego zezwolenia następuje w toku postępowania o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na cel pobytu, o którym mowa w przepisach ustawy o cudzoziemcach, po sprawdzeniu przez wojewodę, że udzielenie zezwolenia w zwykłym trybie nie jest możliwe.

Zezwolenie na pobyt czasowy uregulowane w przepisach ustawy specjalnej udzielane jest w okresie do dnia 4 marca 2024r., na okres 1 roku, licząc od dnia wydania decyzji.