Ochrona czasowa w ustawie specjalnej

Wprowadzenie

===============================================================================================

Słownik pojęć – ochrona czasowa

W dniu 4 marca 2022 r. Unia Europejska sięgnęła po raz pierwszy po mechanizm ochrony tymczasowej, przewidziany dyrektywą Rady 2001/55/WE z dnia 20 lipca 2001 r., która to ten mechanizm przewidziała.

„Ochrona czasowa" oznacza szczególnego rodzaju procedurę, która jest uruchamiana w przypadku masowego napływu do UE osób poszukujących ochrony z państw trzecich, które nie mogą powrócić do państwa swojego pochodzenia, np. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa, lub jeśli istnieje rzeczywiste zagrożenie wystąpieniem takiego napływu. Jej celem jest przyjęcie na terytorium i przyznanie natychmiastowej tymczasowej ochrony w Unii – co oznacza zezwolenie wysiedleńcom na tymczasowy pobyt i przyznanie określonych uprawnień.

Ochrona czasowa jest przyznawana w ramach uproszczonej w stosunku do ochrony międzynarodowej procedury administracyjnej. UE wykorzystuje tę procedurę wówczas, gdy uzasadnione jest przypuszczenie, że system udzielania ochrony międzynarodowej nie będzie w stanie udźwignąć ciężaru masowego napływu wysiedleńców bez negatywnych skutków dla działania tego systemu, bez szkody zarówno dla tych osób, jak i innych osób poszukujących ochrony.

===============================================================================================

Kategorie cudzoziemców objęte ochroną czasową w Polsce, na zasadach określonych w ustawie specjalnej

Ochroną czasową na mocy ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2023 r., poz. 103 z późn. zm.), zwaną dalej ustawą specjalną, zostali objęci:

• obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa począwszy od dnia 24 lutego 2022r. Także - dzieci urodzone w Polsce przez obywatelki Ukrainy lub małżonki obywateli Ukrainy w okresie korzystania przez nie z ochrony czasowej w Polsce.

• ich małżonkowie nieposiadający obywatelstwa Ukrainy, RP lub innego państwa członkowskiego UE, którzy przybyli do Polski legalnie począwszy od dnia 24 lutego 2022r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa

• nieposiadający obywatelstwa Ukrainy członkowie najbliższej rodziny obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka, którzy przybyli do Polski począwszy od dnia 24 lutego 2022r. w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium tego państwa

Osoby te mogą korzystać z ochrony czasowej, jeśli przybyły na terytorium Polski legalnie do dnia określonego w przyszłym rozporządzeniu, jakie zostanie wydane przez Radę Ministrów, deklarują zamiar pozostania w Polsce oraz dopełnią formalności związanych z rejestracją pobytu w Polsce w ramach odpowiedniej procedury związanej z nadaniem numeru PESEL z adnotacją UKR.

===============================================================================================

O ile powyższe warunki zostaną spełnione ich pobyt w Polsce jest uznawany za legalny do dnia 4 marca 2024 r. Przysługują im także inne uprawnienia określone w ustawie specjalnej.

Z dodatkowego przedłużenia tego terminu do dnia:

• 31 sierpnia 2024r.

  - mogą korzystać te osoby, które w dniu 4 marca 2024r. będą korzystać w Polsce z wychowania przedszkolnego, realizować obowiązek szkolny lub obowiązek nauki albo pobierać naukę w przedszkolu lub szkole w ramach ukraińskiego systemu oświaty, prowadzoną na odległość - a w przypadku osób małoletnich także ich rodzice lub opiekunowie;

  - mogą korzystać te osoby, które w roku szkolnym 2022/2023 (lub wcześniej) rozpoczęły naukę w branżowej II stopnia, szkole policealnej lub szkole dla dorosłych - a w przypadku osób małoletnich także ich rodzice lub opiekunowie;

• 30 września 2024r.

  - mogą skorzystać osoby, które przystępują do egzaminu maturalnego w terminie poprawkowym - a w przypadku osób małoletnich także ich rodzice lub opiekunowie;

===============================================================================================

Ważne wyjątki! Przepisów ustawy specjalnej nie stosuje się do ww. kategorii cudzoziemców:

• posiadających (udzielone w Polsce):

- zezwolenie pobytowe (zezwolenie : na pobyt czasowy, na pobyt stały lub na pobyt rezydenta długoterminowego UE)

- status ochrony międzynarodowej (status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą)

- status ochrony krajowej (zgodę na pobyt tolerowany; zgodę na pobyt ze względów humanitarnych)

• oraz tych, którzy:

- złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone, lub zadeklarowali zamiar złożenia takich wniosków (lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą), lub

- którzy korzystają z ochrony czasowej na terenie innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej przyznanej z powodu działań wojennych prowadzonych na terytorium Ukrainy.

===============================================================================================

Uwaga!

• Jeśli przed datą 24 lutego 2022r. zamieszkiwałeś w Ukrainie i nie należysz do żadnej z ww. kategorii obywateli państw trzecich, którzy opuścili terytorium tego państwa w związku z działaniami wojennymi, sprawdź, czy możesz zostać objęty ochroną czasową, na zasadach określonych w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP.

• Jeżeli należysz do kategorii cudzoziemców wobec których stosuje się wyłączenie ustawy specjalnej (Por. „Ważne wyjątki”), odwiedź zakładkę „Specjalne środki przedłużenia pobytu – Ustawa specjalna” lub zapoznaj się udostępnionymi na portalu udsc.gov.pl informacjami dotyczącymi udzielania ochrony międzynarodowej.

===============================================================================================